Atoan

...ezin ditugu etorkinekin bertako erdaldun elebakarren artean euskara sustatzeko erabiltzen ditugun irizpide eta mezu berberak erabili; ezin dugu, bertako herritar erdaldun askorekin lortu ez duguna, eurentzako nahitaezko bihurtu.

Hizkuntza bat jakitea, ikastea, erabiltzea, hizkuntza hori partekatzea edo konpartitzea da, hizkuntza atzerrikoa ez baldin bada. Ikasitako hizkuntza partekatzea hizkuntza horren komunitatea partekatzea da, komunitate horren munduan eta erreferentzia-sareetan integratzea. Hizkuntza ikasteak horrela bakarrik hartzen du zentzu osoa.

Eta bitxia da: euskaldunok euskaldun berri espresioa asmatu genuen euskarara zetozenentzat, baina ez genituen euskaratik zihoazenak izendatu, ez genuen erdaldun berri espresioaren beharrik sentitu. Hiztegietan ez dator adibide bakar bat ere. Logikoa, erdaldun berriena iruditzen zitzaigulako, seguru asko.

Motibazio instrumental eta integratzaileez gain, barnekoak eta kanpokoak hartu ditugu kontuan. Barneko motibazioarekin egiten duzuna zeuk gura duzulako egiten duzu. Kanpokoa kanpoko faktoreek eragindakoa da. Esate baterako, seme-alabak D ereduan eskolaratzeko erabakia hartzerakoan pertsona batek daukan motibazioa izan daiteke: “Nik nahi dut nire umea euskalduna izatea”, eta beste batek: “Nire koadrilako denek ikastola honetara bidaltzen dituzte umeak”. Hori kanpo motibazioa da. Euskararako benetan eraginkorrak barnekoak dira duda barik, kanpoko presio edo motibazioa galtzen denean ondorioa desager daiteke.

Ba sentitzen dut, esan behar baitut euskara benetan zaila dela. Bestela ezin ulertuko genuke euskal irrati telebista izeneko leku batean "hungariarra, japoniarra edo errusiarra" idatzita ikustea hungariera, japoniera edo errusieraren lekuan. Are gutxiago ulertuko genuke "hizkuntza sailenen (sic) zerrenda"-z hitz egitea. Benetan zaila behar du...